Κετογενική Δίαια (ή Κετογονική ή Κετογενής ή ΚετογόνοςΔίαιτα) είναι μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, επαρκής σε πρωτεΐνες και φτωχή σε υδατάνθρακες, η οποία έχει σχεδιαστεί για να μιμείται πολλές από τις βιοχημικές μεταβολές που συνδέονται με την παρατεταμένη νηστεία. Η Κενογενική Δίαιτα αναπτύχθηκε αρχικά στις αρχές του 1900 και κατά τις δεκαετίες του 1920 του 1930 χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία για τη θεραπεία επιληπτικών κρίσεων σε παιδιά. Όμως στη συνέχεια ξεχάστηκε σιγά-σιγά καθώς αναπτύχθηκαν νέα φάρμακα κατά της επιληψίας. Πρόσφατα ξαναήλθε στην επιφάνεια και χρησιμοποιείται σε όλο και μεγαλύτερη έκταση. Σήμερα, επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος της ως εναλλακτικής θεραπείας για παιδιά με επιληψία που είναι δύσκολο να ελεγχθεί.
Η Κετογενική Δίαιτα δεν είναι μια δίαιτα της «μόδας» ή «κομπογιαννίτικη», αλλά μια εναλλακτική ιατρική θεραπεία για παιδιά με φαρμακο-ανθεκτική επιληψία. Η δίαιτα αυτή πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση και με την ευθύνη διαιτολόγου.
1. Ιστορικό
Η νηστεία ως μέσο ελέγχου των επιληπτικών κρίσεων περιγράφεται στην Αγία Γραφή και αναφέρεται κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 εμφανίστηκαν επιστημονικές ανακοινώσεις που περιγράφουν τις επωφελείς επιπτώσεις της παρατεταμένης νηστείας σε παιδιά των οποίων η επιληψία δεν μπορούσε να τεθεί υπό έλεγχο με τα νέα φάρμακα που κυκλοφόρησαν εκείνη την εποχή. Στις εν λόγω ανακοινώσεις υποστηριζόταν ότι η νηστεία, δηλαδή η κατανάλωση μόνο νερού επί 10 ως 20 ή και παραπάνω μέρες, μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των επιληπτικών κρίσεων για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα.
Εκείνη την εποχή, που μελετήθηκαν και οι επιπτώσεις που έχει στον μεταβολισμό ο σακχαρώδης διαβήτης, παρατηρήθηκε ότι ήταν δυνατόν να γίνει μια απομίμηση των βιοχημικών επιπτώσεων της νηστείας με μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, αλλά με ποσότητες υδατανθράκων ανεπαρκείς για την πλήρη καύση των λιπών. Τα κατάλοιπα της ατελούς καύσης των λιπών είναι κετόνες (ή οξόνες) που εμφανίζονται στο αίμα. Σε πολλές επιστημονικές ανακοινώσεις από κλινικές έρευνες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 και του 1930 αναφέρθηκε ότι περίπου στο ένα τρίτο των παιδιών που ακολουθούσαν αυτή την Κετογόνο Δίαιτα, επιτεύχθηκε εκτεταμένη αναστολή των επιληπτικών κρίσεων, στο ένα τρίτο παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση όσον αφορά τον έλεγχο των κρίσεων, ενώ το ένα τρίτο δεν είδε κανένα όφελος. Ακόμη και σήμερα, οι μηχανισμοί με τους οποίους οι κετόνες, κυρίως το β-υδροξυβουτυρικό οξύ, περιορίζουν ή ακόμη και καταστέλλουν πλήρως τις επιληπτικές κρίσεις στα παιδιά, παραμένουν άγνωστοι.
Μετά την ανακάλυψη της phenytoin το 1938, το ενδιαφέρον για την Κετογενική Δίαιτα ατόνησε και στράφηκε στην ανάπτυξη νέων αντισπασμωδικών φαρμάκων. Καθώς αναπτύσσονταν νέα φάρμακα, η κετονογόνος δίαιτα χρησιμοποιούνταν όλο και λιγότερο και επειδή όλο και λιγότεροι διαιτολόγοι εκπαιδεύονταν στις λεπτομέρειες της δίαιτας, η χρήση της περιορίστηκε ακόμη περισσότερο και συχνά συνοδευόταν από αποτυχίες.
Το 1994 η πετυχημένη θεραπεία ενός παιδιού με επιληπτικές κρίσεις που ήταν δύσκολο να ελεγχθούν γνώρισε μεγάλη δημοσιότητα και αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τη δίαιτα αυτή στις Ηνωμένες Πολιτείες. 2. Τι είναι η Κετογενική Δίαιτα;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η Κετογόνος Δίαιτα είναι μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, επαρκής σε πρωτεΐνες και πολύ φτωχή σε υδατάνθρακες, η οποία έχει υπολογιστεί προσεκτικά και ατομικά για κάθε παιδί ξεχωριστά. Οι προσφερόμενες θερμίδες είναι περιορισμένες και εξαρτώνται από την ηλικία και τις δραστηριότητες του παιδιού. Αν υπολογιστούν σωστά, το παιδί δεν πρέπει ούτε να πάρει ούτε να χάσει σημαντικό βάρος, αλλά θα αναπτυχθεί κανονικά για τον σωματικό του τύπο και το βάρος του θα παραμείνει κοντά στο ιδανικό βάρος με βάση το ύψος του. Αν το παιδί είναι υπέρβαρο, οι θερμίδες περιορίζονται μέχρι να φθάσει κοντά στο ιδανικό βάρος. Περιορίζονται επίσης και τα προσλαμβανόμενα υγρά, αν και αυτό γίνεται για λόγους που είναι λιγότερο σαφείς. Με τη δίαιτα καλύπτεται το 90% περίπου των αναγκών του παιδιού σε θερμίδες υπό τη μορφή λιπαρών (κρέμα γάλακτος, βούτυρο, μαγιονέζα), ένα γραμμάριο ανά κιλό βάρους με τη μορφή πρωτεΐνης και ελάχιστη ποσότητα υδατανθράκων. Η Δίαιτα συμπληρώνεται με τη λήψη βιταμινών και ασβεστίου.
3. Τι επιτυγχάνει η Κετογενική Δίαιτα;
Η Κετογενική Δίαιτα έχει σχεδιαστεί για να προσομοιώνει πολλές από τις μεταβολικές επιπτώσεις της νηστείας. Όταν νηστεύουμε, το σώμα μας χρησιμοποιεί καταρχάς το απόθεμα γλυκόζης και γλυκογόνου και στη συνέχεια αρχίζει να καίει το λίπος που έχει αποθηκεύσει. Όταν δεν διατίθεται επαρκής ποσότητα γλυκόζης, τα λίπη δεν μπορούν να καούν πλήρως και από την ατελή τους καύση παραμένουν ως κατάλοιπα ουσίες που ονομάζονται κετονικά (ή οξονικά) σώματα (ακετοξικές και β-υδρόξυβουτυρικές ενώσεις). Με την Κετογενική Δίαιτα παρέχονται στο σώμα προς καύση εξωγενή λίπη (δηλαδή λίπη εκτός του σώματος) αλλά περιορίζονται οι διαθέσιμοι υδατάνθρακες, έτσι ώστε να αυξάνεται η συγκέντρωση των κετονικών σωμάτων. Φαίνεται πως αυτή η υψηλή συγκέντρωση κετονών προκαλεί την αναστολή των επιληπτικών κρίσεων.
4. Και τι τρώνε λοιπόν αυτά τα παιδιά;
Στα παιδιά επιτρέπεται να τρώνε μόνον τα προκαθορισμένα, προσεκτικά υπολογισμένα γεύματα. Παρόλο που οι μερίδες είναι μικρές, η παρουσία μεγάλων ποσοτήτων κετονικών σωμάτων στο σώμα μειώνει την όρεξη και τη δίψα και ύστερα από μια μικρή περίοδο προσαρμογής τα παιδιά σπάνια πεινάνε. Και παρόλο που η πιο κοινή αντίδραση στην ιδέα μιας τέτοιας πλούσιας σε λιπαρά δίαιτας τόσο από τους γιατρούς όσο και από τους άλλους είναι ένα αίσθημα «αηδίας», τα καλομαγειρεμένα κετογενικά γεύματα μπορεί να είναι εύγευστα και, ταυτόχρονα, ελκυστικά.
Το τυπικό πρωινό μπορεί, λόγου χάρη, να περιλαμβάνει μια ομελέτα με μανιτάρια και αρκετές φέτες μπέικον και ζεστή σοκολάτα από κρέμα γάλακτος με 36% λιπαρά. Το γεύμα μπορεί να αποτελείται από βλαστούς σέλινου γεμισμένους με φυστικοβούτυρο ή κρεμώδες τυρί, μαρούλι με μαγιονέζα και μια φέτα ντομάτας, καθώς και αεριούχο ποτό χωρίς ζάχαρη ούτε καφεΐνη. Το δείπνο, τέλος, μπορεί να έχει προσεκτικά ζυγισμένο λουκάνικο με σάλτσα ντομάτας ή μουστάρδα, μαρούλι με μαγιονέζα, μια παγωμένη γρανίτα με σαντιγί και μια φράουλα, καθώς και αεριούχο ποτό χωρίς ζάχαρη.
5. Πόσο αποτελεσματική είναι η Κετογενική Δίαιτα;
Παρόλο που η αποτελεσματικότητα της Δίαιτας έχει τεκμηριωθεί σε πολλές παλαιότερες μελέτες παραμένει εξίσου αποτελεσματική σήμερα σε παιδιά με δύσκολα ελεγχόμενες επιληπτικές κρίσεις και αυτό παρά την υιοθέτηση πολλών νέων αντισπασμωδικών (αντιεπιληπτικών φαρμάκων). Σε μια νεότερη μελέτη του νοσοκομείου John Hopkins (δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pediatrics το Δεκέμβριο του 1998) αξιολογήθηκε σε ομάδα 150 παιδιών η ανοχή στη δίαιτα και η αποτελεσματικότητά της.
Τα παιδιά αυτά είχαν, κατά μέσο όρο, πάνω από 400 επιληπτικές κρίσεις κάθε μήνα πριν αρχίσουν τη δίαιτα και είχαν δοκιμάσει κατά μέσο όρο πάνω από έξι διαφορετικά αντισπασμωδικά (αντιεπιληπτικά φάρμακα). Τα αποτελέσματα εκτίθενται στον παρακάτω πίνακα:
-------------------------------Έλεγχος κρίσεων------μετά από 6 μήνες.....μετά από 12 μήνες
Άρχισαν τη δίαιτα: 150
------------------------------ άνω του 90%------------48 (31%) --------------- 41 (27%)
------------------------------άνω του 50-90% ------- 29 (19%) --------------- 30 (20%)
------------------------------ κάτω του 50% --------- 29 (19%)----------------- 8 (5%)
Συνεχίζουν τη δίαιτα-------------------------------- 106 (71%) --------------83 (55%)
Πρέπει να σημειωθεί ότι το 71% από τα παιδιά που άρχισαν τη Δίαιτα, τη συνέχισαν για πάνω από ένα εξάμηνο και πάνω από τα μισά τη συνέχισαν για ένα χρόνο. Στις περιπτώσεις που η δίαιτα ήταν αποτελεσματική στην μείωση των κρίσεων, τα παιδιά την ανέχονταν καλά, και ο συχνότερος λόγος διακοπής της ήταν ότι δεν ήταν αρκετά αποτελεσματική για να δικαιολογούνται οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί. Η Δίαιταήταν εξίσου αποτελεσματική σε διάφορες ηλικίες και σε παιδιά με διάφορους τύπους επιληψίας.
5.1 Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη Δίαιτα
5.1.1 Ποιος πρέπει να επιχειρήσει τη Δίαιτα;
Η Κετογενική Δίαιτα είναι μια εναλλακτική θεραπεία για παιδιά με επιληψία που είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Η επιληψία που είναι δύσκολο να ελεγχθεί ορίζεται ως η επιληψία κατά την οποία σημειώνονται πάνω από δύο κρίσεις εβδομαδιαίως, παρόλη τη σωστή χρήση δύο και πλέον αντισπασμωδικών φαρμάκων. Η Δίαιτα δεν έχει επαρκώς μελετηθεί σε ενήλικες ή σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους. Οι γονείς που νομίζουν ότι η Δίαιτα μπορεί να είναι κατάλληλη για τα παιδιά τους πρέπει να ζητήσουν ιατρική συμβουλή. Δεν πρέπει ποτέ να επιχειρήσετε να κάνετε τη Δίαιτα χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
5.1.2 Θα μπορέσει το παιδί μου να σταματήσει να παίρνει αντισπασμωδικά φάρμακα;
Στόχος μας είναι όλα τα παιδιά που ακολουθούν τη Δίαιτα να απαλλαγούν τόσο από τις κρίσεις, όσο και από τα φάρμακα. Δυστυχώς αυτό δεν είναι πάντα δυνατόν. Παρόλο που μερικοί ασθενείς, οι οποίοι υποβάλλονται στη δίαιτα ενδέχεται να σταματήσουν βαθμιαία τα φάρμακα, πολλοί δεν απαλλάσσονται τελείως από τις κρίσεις, ενώ άλλοι χρειάζεται να συνεχίσουν κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή.
5.1.3 Μπορεί το παιδί μου να πάρει κάποια άλλα φάρμακα ενώ ακολουθεί τη Δίαιτα; Τι ισχύει για τα αντιβιοτικά;
Πολλά από τα φάρμακα για παιδιά χορηγούνται υπό τη μορφή σιροπιού που περιέχει ζάχαρη. Συνιστούμε στους γονείς να επαγρυπνούν και να διαβάζουν τις ετικέτες όλων των φαρμάκων και να αποφεύγουν όλα τα παρασκευάσματα που περιέχουν υδατάνθρακες. Στους υδατάνθρακες περιλαμβάνονται όλες οι ουσίες των οποίων οι ονομασίες λήγουν σε –όλη ή –όζη. Η Δίαιτα είναι συχνά πολύ ευαίσθητη, ακόμη και σε μικρές ποσότητες αυτών των υδατανθράκων. Για παράδειγμα, έχουμε διαπιστώσει ότι η αντηλιακή λοσιόν με βάση την σορβιτόλη (σημειώστε την κατάληξη –όλη) μπορεί να απορροφηθεί μέσω του δέρματος, μειώνοντας τη συγκέντρωση της κετόνης στο αίμα, με αποτέλεσμα να σημειώνονται κρίσεις.
5.1.4 Τι τρώει το παιδί στα γενέθλια; Στις γιορτές; Τι πρόχειρο φαγητό τρώει στο σχολείο;
Οι γονείς αναπτύσσουν στο έπακρο την εφευρετικότητά τους. Οι τούρτες γενεθλίων μπορούν να είναι από τυρί. Στις γιορτές μια οικογένεια επέτρεψε στο παιδί να πει τα κάλαντα και να μαζέψει ζαχαρωτά, που στη συνέχεια τα εξαγόρασαν και με τα λεφτά το παιδί αγόρασε ένα παιχνίδι. Κάτι τέτοιο μπορεί επίσης να γίνει στα πάρτι και στο σχολείο. Παιδάκια ακόμη και τεσσάρων χρόνων έμαθαν να λένε «Όχι ευχαριστώ, κάνω μια μαγική δίαιτα».
5.1.5 Μήπως αυτή η πλούσια σε λιπαρά δίαιτα προκαλεί αρτηριοσκλήρωση; (Σκλήρυνση των αρτηριών)
Μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη υποδεικνύουν ότι μόνον σε ένα μικρό ποσοστό από τα παιδιά που υποβάλλονται στη δίαιτα παρουσιάζεται σημαντική αύξηση στη χοληστερίνη και στα τριγλυκερίδια. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της Δίαιτας στις καρδιοπάθειες και στα εγκεφαλικά είναι άγνωστες, αλλά λίγα μόνο παιδιά συνεχίζουν να υποβάλλονται στη Δίαιτα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε κάτι τέτοιο να αποτελέσει πρόβλημα.
5.1.6 Μήπως τα παιδιά παίρνουν βάρος με τη Δίαιτα;
Όχι, κανονικά το βάρος τους δεν πρέπει να αυξηθεί πολύ. Η ποσότητα των θερμίδων προσαρμόζεται προσεκτικά στις ανάγκες του παιδιού. Αν το βάρος του παιδιού αυξάνει υπερβολικά, τότε μειώνουμε τις θερμίδες. Τα παιδιά δείχνουν να μεγαλώνουν κανονικά και το βάρος τους πρέπει να αυξάνεται μόνο κατ’ αναλογία με την αύξηση του ύψους τους.
5.1.7 Για πόσο καιρό πρέπει τα παιδιά να ακολουθήσουν στη Δίαιτα;
Τα παιδιά των οποίων οι επιληπτικές κρίσεις ελέγχθηκαν απόλυτα με την παρούσα Δίαιτα συχνά την σταμάτησαν, αφού επί δύο χρόνια παρέμειναν χωρίς κρίσεις. Άλλα συνεχίζουν τη δίαιτα για όσο καιρό το θεωρούν αναγκαίο. Αν σταματήσει η Δίαιτα ή αν μειωθεί το ποσοστό των λιπαρών και ξαναρχίσουν οι κρίσεις, τότε η δίαιτα μπορεί να ξαναρχίσει ή ο ασθενής μπορεί να ξαναϋποβληθεί σε φαρμακευτική αγωγή.
5.1.8 Πως λειτουργεί η Δίαιτα;
Φαίνεται ότι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας λιπών, σε συνδυασμό με τη μείωση των προσλαμβανόμενων υδατανθράκων και θερμίδων, προκαλεί κετοναιμία δηλαδή αύξηση της παρουσίας κετονικών (ή οξονικών) ενώσεων στο σώμα. Η σημερινή συνήθης ιατρική πρακτική απαιτεί οι κετόνες στα ούρα να παραμένουν σε επίπεδα 4+ (160-180mml). Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η συγκέντρωση των κετονών στον ορό του αίματος μπορεί να είναι πολύ πιο κρίσιμη από τη συγκέντρωσή στα ούρα. Ενώ μπορεί να απαιτείται συγκέντρωση 4+ στα ούρα για τον έλεγχο των κρίσεων, αυτό μπορεί να μην επαρκεί για τον βέλτιστο έλεγχο και να πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι θερμίδες ή να αυξηθεί ο λόγος των λιπαρών προς τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες. Βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες των συγκεντρώσεων των κετονών στον ορό του αίματος και της σχέσης τους με τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων.
Δεν είναι γνωστός ο μηχανισμός με τον οποίο τα κετονικά σώματα καταστέλλουν τις επιληπτικές κρίσεις και προς το παρόν αυτό αποτελεί αντικείμενο έρευνας. Ωστόσο, η μείωση της παρουσίας κετονικών σωμάτων μέσω της χορήγησης υδατανθράκων, μπορεί να οδηγήσει γρήγορα στην επανεμφάνιση των κρίσεων.
6. Μελλοντικά πεδία για έρευνα
Η επιτυχία της Δίαιτας να μειώνει και μερικές φορές να σταματά τελείως δύσκολα ελεγχόμενες επιληπτικές κρίσεις, αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τον τρόπο με τον οποίο επενεργεί η δίαιτα, και ορισμένοι ερευνητές άρχισαν να χρησιμοποιούν πειραματόζωα για να τη μελετήσουν. Χρησιμοποιώντας πειραματόζωα θα καταστεί δυνατό να μελετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα κετονικά σώματα μεταβάλλουν τα κατώφλια των επιληπτικών κρίσεων και να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους η δίαιτα καταστέλλει τις κρίσεις. Ενδεχομένως, όταν θα κατανοήσουμε τους μηχανισμούς, ίσως να είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε κάποιο φάρμακο που να προσομοιώνει τις επιπτώσεις της δίαιτας.
Οι κλινικές έρευνες ίσως οδηγήσουν σε αλλαγή του τρόπου με τον οποίο ακολουθείται η δίαιτα. Όταν θα μπορέσουμε να παρακολουθούμε τις συγκεντρώσεις των κετονικών σωμάτων στο αίμα και όχι μόνο στα ούρα, ίσως να μπορέσουμε να προσαρμόσουμε τη Δίαιτα έτσι ώστε να πετύχουμε τη μεγιστοποίηση της συγκέντρωσης των κετονικών σωμάτων. Ίσως καταλάβουμε ότι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις κετονικών σωμάτων οδηγούν σε καλύτερο έλεγχο των κρίσεων. Μπορεί να μάθουμε πώς να τροποποιούμε τη Δίαιτα έτσι ώστε να μειώσουμε τον σχηματισμό λίθων στα νεφρά. Και θα μάθουμε επίσης περισσότερα για τις επιπτώσεις της Δίαιτας στα λιπίδια του αίματος, καθώς και για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της Δίαιτας. Ας ελπίσουμε ότι όλες αυτές οι μελλοντικές προσπάθειες θα οδηγήσουν στον καλύτερο έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων στα παιδιά εκείνα που πάσχουν από επιληψία της οποίας ο έλεγχος είναι δύσκολος.
Αποκλειστικό άρθρο για το περιοδικό Epilepsy Today (τεύχος Δεκεμβρίου 1998) από τον καλύτερο ειδικό του κόσμου για την Κετογενική Δίαιτα, τον Δρ John M Freeman, από το εγνωσμένου κύρους Ιατρικό Ίδρυμα John Hopkins στην Αμερική. Ο Δρ Freeman έχει κάνει σχετική μελέτη, τα πλήρη αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό 'Pediatrics', τεύχος Δεκεμβρίου 1998.
Σημείωμα του (άγγλου) εκδότη:
Αν και το βρετανικό ιατρικό κατεστημένο υιοθέτησε με καθυστέρηση την κετονογόνο δίαιτα ως εναλλακτική θεραπεία, σε αρκετά νοσοκομεία, είναι δυνατόν να προταθεί η δίαιτα ως πιθανή εναλλακτική θεραπευτική επιλογή, σε μικρό αριθμό παιδιών. Οι ενδιαφερόμενοι γονείς πρέπει να ζητήσουν τη γνώμη του παιδονευρολόγου τους.
------------------------------άνω του 50-90% ------- 29 (19%) --------------- 30 (20%)
------------------------------ κάτω του 50% --------- 29 (19%)----------------- 8 (5%)
Συνεχίζουν τη δίαιτα-------------------------------- 106 (71%) --------------83 (55%)
Πρέπει να σημειωθεί ότι το 71% από τα παιδιά που άρχισαν τη Δίαιτα, τη συνέχισαν για πάνω από ένα εξάμηνο και πάνω από τα μισά τη συνέχισαν για ένα χρόνο. Στις περιπτώσεις που η δίαιτα ήταν αποτελεσματική στην μείωση των κρίσεων, τα παιδιά την ανέχονταν καλά, και ο συχνότερος λόγος διακοπής της ήταν ότι δεν ήταν αρκετά αποτελεσματική για να δικαιολογούνται οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί. Η Δίαιταήταν εξίσου αποτελεσματική σε διάφορες ηλικίες και σε παιδιά με διάφορους τύπους επιληψίας.
5.1 Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη Δίαιτα
5.1.1 Ποιος πρέπει να επιχειρήσει τη Δίαιτα;
Η Κετογενική Δίαιτα είναι μια εναλλακτική θεραπεία για παιδιά με επιληψία που είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Η επιληψία που είναι δύσκολο να ελεγχθεί ορίζεται ως η επιληψία κατά την οποία σημειώνονται πάνω από δύο κρίσεις εβδομαδιαίως, παρόλη τη σωστή χρήση δύο και πλέον αντισπασμωδικών φαρμάκων. Η Δίαιτα δεν έχει επαρκώς μελετηθεί σε ενήλικες ή σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους. Οι γονείς που νομίζουν ότι η Δίαιτα μπορεί να είναι κατάλληλη για τα παιδιά τους πρέπει να ζητήσουν ιατρική συμβουλή. Δεν πρέπει ποτέ να επιχειρήσετε να κάνετε τη Δίαιτα χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
5.1.2 Θα μπορέσει το παιδί μου να σταματήσει να παίρνει αντισπασμωδικά φάρμακα;
Στόχος μας είναι όλα τα παιδιά που ακολουθούν τη Δίαιτα να απαλλαγούν τόσο από τις κρίσεις, όσο και από τα φάρμακα. Δυστυχώς αυτό δεν είναι πάντα δυνατόν. Παρόλο που μερικοί ασθενείς, οι οποίοι υποβάλλονται στη δίαιτα ενδέχεται να σταματήσουν βαθμιαία τα φάρμακα, πολλοί δεν απαλλάσσονται τελείως από τις κρίσεις, ενώ άλλοι χρειάζεται να συνεχίσουν κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή.
5.1.3 Μπορεί το παιδί μου να πάρει κάποια άλλα φάρμακα ενώ ακολουθεί τη Δίαιτα; Τι ισχύει για τα αντιβιοτικά;
Πολλά από τα φάρμακα για παιδιά χορηγούνται υπό τη μορφή σιροπιού που περιέχει ζάχαρη. Συνιστούμε στους γονείς να επαγρυπνούν και να διαβάζουν τις ετικέτες όλων των φαρμάκων και να αποφεύγουν όλα τα παρασκευάσματα που περιέχουν υδατάνθρακες. Στους υδατάνθρακες περιλαμβάνονται όλες οι ουσίες των οποίων οι ονομασίες λήγουν σε –όλη ή –όζη. Η Δίαιτα είναι συχνά πολύ ευαίσθητη, ακόμη και σε μικρές ποσότητες αυτών των υδατανθράκων. Για παράδειγμα, έχουμε διαπιστώσει ότι η αντηλιακή λοσιόν με βάση την σορβιτόλη (σημειώστε την κατάληξη –όλη) μπορεί να απορροφηθεί μέσω του δέρματος, μειώνοντας τη συγκέντρωση της κετόνης στο αίμα, με αποτέλεσμα να σημειώνονται κρίσεις.
5.1.4 Τι τρώει το παιδί στα γενέθλια; Στις γιορτές; Τι πρόχειρο φαγητό τρώει στο σχολείο;
Οι γονείς αναπτύσσουν στο έπακρο την εφευρετικότητά τους. Οι τούρτες γενεθλίων μπορούν να είναι από τυρί. Στις γιορτές μια οικογένεια επέτρεψε στο παιδί να πει τα κάλαντα και να μαζέψει ζαχαρωτά, που στη συνέχεια τα εξαγόρασαν και με τα λεφτά το παιδί αγόρασε ένα παιχνίδι. Κάτι τέτοιο μπορεί επίσης να γίνει στα πάρτι και στο σχολείο. Παιδάκια ακόμη και τεσσάρων χρόνων έμαθαν να λένε «Όχι ευχαριστώ, κάνω μια μαγική δίαιτα».
5.1.5 Μήπως αυτή η πλούσια σε λιπαρά δίαιτα προκαλεί αρτηριοσκλήρωση; (Σκλήρυνση των αρτηριών)
Μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη υποδεικνύουν ότι μόνον σε ένα μικρό ποσοστό από τα παιδιά που υποβάλλονται στη δίαιτα παρουσιάζεται σημαντική αύξηση στη χοληστερίνη και στα τριγλυκερίδια. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της Δίαιτας στις καρδιοπάθειες και στα εγκεφαλικά είναι άγνωστες, αλλά λίγα μόνο παιδιά συνεχίζουν να υποβάλλονται στη Δίαιτα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε κάτι τέτοιο να αποτελέσει πρόβλημα.
5.1.6 Μήπως τα παιδιά παίρνουν βάρος με τη Δίαιτα;
Όχι, κανονικά το βάρος τους δεν πρέπει να αυξηθεί πολύ. Η ποσότητα των θερμίδων προσαρμόζεται προσεκτικά στις ανάγκες του παιδιού. Αν το βάρος του παιδιού αυξάνει υπερβολικά, τότε μειώνουμε τις θερμίδες. Τα παιδιά δείχνουν να μεγαλώνουν κανονικά και το βάρος τους πρέπει να αυξάνεται μόνο κατ’ αναλογία με την αύξηση του ύψους τους.
5.1.7 Για πόσο καιρό πρέπει τα παιδιά να ακολουθήσουν στη Δίαιτα;
Τα παιδιά των οποίων οι επιληπτικές κρίσεις ελέγχθηκαν απόλυτα με την παρούσα Δίαιτα συχνά την σταμάτησαν, αφού επί δύο χρόνια παρέμειναν χωρίς κρίσεις. Άλλα συνεχίζουν τη δίαιτα για όσο καιρό το θεωρούν αναγκαίο. Αν σταματήσει η Δίαιτα ή αν μειωθεί το ποσοστό των λιπαρών και ξαναρχίσουν οι κρίσεις, τότε η δίαιτα μπορεί να ξαναρχίσει ή ο ασθενής μπορεί να ξαναϋποβληθεί σε φαρμακευτική αγωγή.
5.1.8 Πως λειτουργεί η Δίαιτα;
Φαίνεται ότι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας λιπών, σε συνδυασμό με τη μείωση των προσλαμβανόμενων υδατανθράκων και θερμίδων, προκαλεί κετοναιμία δηλαδή αύξηση της παρουσίας κετονικών (ή οξονικών) ενώσεων στο σώμα. Η σημερινή συνήθης ιατρική πρακτική απαιτεί οι κετόνες στα ούρα να παραμένουν σε επίπεδα 4+ (160-180mml). Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η συγκέντρωση των κετονών στον ορό του αίματος μπορεί να είναι πολύ πιο κρίσιμη από τη συγκέντρωσή στα ούρα. Ενώ μπορεί να απαιτείται συγκέντρωση 4+ στα ούρα για τον έλεγχο των κρίσεων, αυτό μπορεί να μην επαρκεί για τον βέλτιστο έλεγχο και να πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι θερμίδες ή να αυξηθεί ο λόγος των λιπαρών προς τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες. Βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες των συγκεντρώσεων των κετονών στον ορό του αίματος και της σχέσης τους με τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων.
Δεν είναι γνωστός ο μηχανισμός με τον οποίο τα κετονικά σώματα καταστέλλουν τις επιληπτικές κρίσεις και προς το παρόν αυτό αποτελεί αντικείμενο έρευνας. Ωστόσο, η μείωση της παρουσίας κετονικών σωμάτων μέσω της χορήγησης υδατανθράκων, μπορεί να οδηγήσει γρήγορα στην επανεμφάνιση των κρίσεων.
6. Μελλοντικά πεδία για έρευνα
Η επιτυχία της Δίαιτας να μειώνει και μερικές φορές να σταματά τελείως δύσκολα ελεγχόμενες επιληπτικές κρίσεις, αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τον τρόπο με τον οποίο επενεργεί η δίαιτα, και ορισμένοι ερευνητές άρχισαν να χρησιμοποιούν πειραματόζωα για να τη μελετήσουν. Χρησιμοποιώντας πειραματόζωα θα καταστεί δυνατό να μελετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα κετονικά σώματα μεταβάλλουν τα κατώφλια των επιληπτικών κρίσεων και να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους η δίαιτα καταστέλλει τις κρίσεις. Ενδεχομένως, όταν θα κατανοήσουμε τους μηχανισμούς, ίσως να είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε κάποιο φάρμακο που να προσομοιώνει τις επιπτώσεις της δίαιτας.
Οι κλινικές έρευνες ίσως οδηγήσουν σε αλλαγή του τρόπου με τον οποίο ακολουθείται η δίαιτα. Όταν θα μπορέσουμε να παρακολουθούμε τις συγκεντρώσεις των κετονικών σωμάτων στο αίμα και όχι μόνο στα ούρα, ίσως να μπορέσουμε να προσαρμόσουμε τη Δίαιτα έτσι ώστε να πετύχουμε τη μεγιστοποίηση της συγκέντρωσης των κετονικών σωμάτων. Ίσως καταλάβουμε ότι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις κετονικών σωμάτων οδηγούν σε καλύτερο έλεγχο των κρίσεων. Μπορεί να μάθουμε πώς να τροποποιούμε τη Δίαιτα έτσι ώστε να μειώσουμε τον σχηματισμό λίθων στα νεφρά. Και θα μάθουμε επίσης περισσότερα για τις επιπτώσεις της Δίαιτας στα λιπίδια του αίματος, καθώς και για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της Δίαιτας. Ας ελπίσουμε ότι όλες αυτές οι μελλοντικές προσπάθειες θα οδηγήσουν στον καλύτερο έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων στα παιδιά εκείνα που πάσχουν από επιληψία της οποίας ο έλεγχος είναι δύσκολος.
Αποκλειστικό άρθρο για το περιοδικό Epilepsy Today (τεύχος Δεκεμβρίου 1998) από τον καλύτερο ειδικό του κόσμου για την Κετογενική Δίαιτα, τον Δρ John M Freeman, από το εγνωσμένου κύρους Ιατρικό Ίδρυμα John Hopkins στην Αμερική. Ο Δρ Freeman έχει κάνει σχετική μελέτη, τα πλήρη αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό 'Pediatrics', τεύχος Δεκεμβρίου 1998.
Σημείωμα του (άγγλου) εκδότη:
Αν και το βρετανικό ιατρικό κατεστημένο υιοθέτησε με καθυστέρηση την κετονογόνο δίαιτα ως εναλλακτική θεραπεία, σε αρκετά νοσοκομεία, είναι δυνατόν να προταθεί η δίαιτα ως πιθανή εναλλακτική θεραπευτική επιλογή, σε μικρό αριθμό παιδιών. Οι ενδιαφερόμενοι γονείς πρέπει να ζητήσουν τη γνώμη του παιδονευρολόγου τους.
Προσοχή, μην προσπαθήσετε να αλλάξετε τη δίαιτα ενός παιδιού χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
Εξωτερικές ιστοσελίδες : Οι φίλοι του Μάθιου (Matthew's Friends) στα Αγγλικά. Εδώ γονείς με πείρα στην Κετονογόνο Δίαιτα (έχουν παιδιά που πάσχουν από επιληψία και βρήκαν λύση στην Κετονογόνο Δίαιτα) παρέχουν στήριξη, πληροφορίες και συμβουλές .
Τελευταία ενημέρωση της (αγγλικής) σελίδας έγινες στις 9 Δεκεμβρίου 2005.
Για να βρείτε το πρωτότυπο κείμενο στα αγγλικά πηγαίνετε στην σελίδαhttp://www.epilepsy.org.uk/info/ketogenic.html.* Μετάφραση: Π. Αλεβαντής (Takis Alevantis), μεταφραστής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Αναθεώρηση: Γιάννης Κυριάκου, μεταφραστής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Ευχαριστίες
Το κείμενο που θα διαβάσετε παρακάτω είναι μία έγκυρη εισαγωγή στην Κετογενική Δίαιτα και το αγγλικό πρωτότυπο βρίσκεται στην στην ιστοσελίδα την Βρετανικής Epilepsy Action.
Πρόκειται για την Βρετανική Ομοσπονδία Στήριξης Ατόμων με Επιληψία, που είναι μέλος της αντίστοιχης Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας στην οποία ανήκει και ο "Κυπριακός Συνδεσμος Υπερ Των Ατομών Με Επιληψία" .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου